รู้ทัน...หมอฟันไฮเทค จ่ายแพงแล้วได้อะไร

          ปัจจุบัน ไปหาหมอฟัน เราอาจได้เห็นการโฆษณารักษาฟันด้วยเทคโนโลยีใหม่ๆยกตัวอย่างเช่น รากเทียม วันเดียว, ฟอกสีฟัน ด้วยเลเซอร์, วิเคราะห์โรคฟันด้วยภาพถ่ายรังสีสามมิติ หรือ CT scan, ทําครอบฟันเซรามิกทั้งซี่ ด้วยระบบ CAD-CAM, บริการรากเทียมเทคโนโลยีล่าสุดด้วยระบบ CAD-CAM และ CT scan, จัดฟันแบบใส, รักษารากฟันด้วยกล้องไมโครสโคปเป็นต้น
          ในคลินิกหรือสถานพยาบาล ที่มีการให้บริการเหล่านี้ มักเป็นคลินิกหรือสถานพยาบาลที่มีความทันสมัย มีการจัดคลินิก ที่ทันสมัย สวย ดูสะอาดตา แต่แน่นอน ราคาค่ารักษานั้นย่อมสูงขึ้นเช่นกัน เพราะต้นทุนการนําเทคโนโลยีต่างๆ เหล่านี้ เข้ามาใช้ในคลินิกหรือสถานพยาบาล จะมีต้นทุนค่อนข้างสูง และมีการเรียกคลินิกหรือสถานพยาบาลต่างๆนี้ว่าร้านทําฟันไฮเทค (หรือสมัยใหม่) หมอที่อยู่ประจําที่ต่างๆ นี้ก็อาจถูกเรียกว่า ทันตแพทย์หรือหมอฟันไฮเทค
          คําถามที่ผมได้รับบ่อยๆ คือ เทคโนโลยีแบบนี้มันจําเป็นหรือไม่ ร้านหมอฟันธรรมดาทั่วไป ทําไม่ได้เหรอ เราจําเป็นต้อง เข้ารับบริการไฮเทคแบบนี้ไหม เมื่อไรจําเป็น เมื่อไรไม่จําเป็น ในฉบับนี้ หมอจะให้ความกระจ่างในเรื่องนี้ เพื่อช่วยในการตัดสินใจเลือกทําฟันในสถานบริการไฮเทคต่างๆ เหล่านี้ และตัดสินใจว่าจะรับบริการอะไรบ้าง

สิ่งที่ควรพิจารณาเบื้องต้น เมื่อเลือกเข้าสถานบริการรักษาฟัน
          การเลือกใช้บริการคลินิกหรือสถานพยาบาลนั้น การพิจารณาเรื่องความสะอาดของสถานให้บริการ เป็นสิ่งที่ต้อง พิจารณาเป็นอันดับแรกหากสถานให้บริการนั้น มีระบบทําความสะอาดที่ไม่ดีหรือดูไม่สะอาดเราควรหลีกเลี่ยงแม้ว่าค่ารักษา จะถูกก็ตาม ควรตั้งข้อสังเกตเมื่อเข้ารับบริการ หากพบการทํางานที่ดูไม่สะอาด ไม่น่าไว้วางใจ ก็ควรหลีกเลี่ยงสถานบริการนั้นๆ
          ประการที่สอง สถานพยาบาลนั้นๆ ควรให้บริการโดยทันตแพทย์ ทั้งนี้ยังพบว่าบางคลินิกในที่ห่างไกล ยังมีคลินิกเถื่อนให้ บริการโดยผู้ที่แอบอ้างว่าเป็นทันตแพทย์ ซึ่งจัดว่าผิดกฎหมาย สามารถแจ้งให้ตํารวจรับทราบ และตรวจสอบให้ได้
          ประการต่อมาคือ ศึกษาทันตแพทย์ที่จะให้บริการ ว่ามีความเชี่ยวชาญทางด้านใด จริงอยู่ว่า ทันตแพทย์ทุกคนสามารถ ทํางานในช่องปากได้ทุกอย่าง แต่หากฟันของเราต้องการการดูแลพิเศษ ก็ควรพิจารณาเลือกแพทย์ให้เหมาะกับงานนั้นๆ เพราะ ทันตแพทย์มีสาขาการรักษาต่างๆ มากกว่า 12 สาขา หากเราต้องการการรักษาจากผู้เชี่ยวชาญ เราก็สามารถเลือกได้
          ประการสุดท้ายคือ ความพึงพอใจในการให้บริการ เพราะสถานพยาบาลหรือคลินิกที่ดี ควรมีการติดตามผลการรักษา และการให้บริการเชิงป้องกัน สถานบริการควรเป็นที่ซึ่งมีบุคลากรที่พร้อมให้บริการและเป็นมิตร รักษาท่านให้ได้ดีที่สุด พร้อมมี ระบบเรียกติดตามที่ดี เพื่อให้ท่านทราบว่า ควรกลับเข้ารับบริการเมื่อไร

เทคโนโลยีกับความจําเป็น ในการรักษาด้านต่างๆ
          เทคโนโลยีบางอย่างนั้น มีความจําเป็นต่อผลการรักษาที่ดี แต่ในงานทันตกรรมบางงานนั้น เป็นงานให้บริการพื้นฐาน เทคโนโลยีที่ใช้นั้น มีอยู่ในทุกๆ สถานบริการ ความจําเป็นในการเข้ารับบริการในสถานพยาบาลที่ไฮเทค ก็อาจจะมีความจําเป็นน้อยผมจะแยกแยะงานทางทันตกรรมต่างๆ และระบุเทคโนโลยีที่จําเป็น หรือจําเป็นอย่างยิ่งยวด เพื่อเป็นเกณฑ์ให้ท่านผู้อ่านได้ ใช้วิจารณญาณหากต้องเข้ารับบริการด้านต่างๆ ทางทันตกรรม

งานขูดหินปูน ถอนฟัน
          งานสองอย่างนี้ ไม่มีเทคโนโลยีใหม่มาเกี่ยวข้องมาก ฝีมือของหมอล้วนๆ ที่จะทําให้ผลการรักษา นั้นดีเยี่ยมหรือด้อย

งานรักษาโรคเหงือก
          ไม่มีเทคโนโลยีใหม่แต่สามารถเลือกหมอเฉพาะทางด้านโรคปริทันต์ ในการให้การรักษาโรคเหงือก รุนแรงหรือรักษาโดยการปลูกเหงือกได้

งานถอนฟันคุด
          ไม่มีเทคโนโลยีใหม่ แต่ทันตแพทย์เฉพาะทางด้านศัลยศาสตร์ ก็มีความชํานาญมากในการผ่าฟันคุดที่ ยากให้เสร็จในเวลาอันรวดเร็ว

งานอุดฟัน
          ไม่มีเทคโนโลยีใหม่ใดๆ แต่หากอุดฟันสีขาว จะทําได้ยากกว่า อุดฟันสีตะกั่ว หากท่านอุดฟันสีขาว ทันตแพทย์ควรมีการกันน้ำลายและเลือดให้ดี ไม่ให้เข้ามาปนเปื้อนในโพรงฟันขณะบูรณะ มิฉะนั้น จะเกิดอาการเสียวฟันถาวรหลังการบูรณะฟัน

งานฟันปลอมถอดได้
          ไม่มีเทคโนโลยีใหม่ใดๆ แต่อาจมีทางเลือกให้เลือกเช่นฐานฟันปลอมโลหะฐานเหงือกนิ่มเหงือกแข็ง ฟันพลาสติกทนทาน เป็นต้นสถานบริการทุกแห่ง ควรให้บริการได้ทั้งหมด

งานฟอกสีฟัน
          เรามักจะได้ยินโฆษณา ฟอกสีฟันด้วยแสงเลเซอร์ ฟอกสีฟันด้วยแสงไร้ UV ฟอกสีฟันด้วยแสงคิดค้นโดย องค์การนาซ่า เป็นต้น การฟอกสีฟันที่คลินิกทําฟันโดยทันตแพทย์นั้น จะมีค่าใช้จ่ายสูงแต่แสงต่างๆ นั้น จากงานวิจัยไม่สามารถสรุปได้เลยว่าแสงต่างๆ นั้น ให้ผลการรักษาที่ดีขึ้นอย่างไร การฟอกสีฟันนั้นทําแล้วฟันขาวขึ้นแต่ความขาวนั้น อาจอยู่ได้ไม่นาน และอาจมีอาการเสียวฟันหลังการฟอกสีฟันได้ สําหรับหมอแล้ว หมอไม่จัดว่าการฟอกสีฟันด้วยเครื่องดังกล่าว เป็นเทคโนโลยีใหม่ และท่านจะเลือกรับบริการโดยระบบใดก็ได้ ผลการรักษาอาจให้ผลที่แตกต่างกันไม่มากนัก จัดเป็นงานเสริมสวยอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่ใช่การรักษา

งานรักษารากฟัน
          อาจมีการรักษารากฟันด้วยกล้องไมโครสโคป ซึ่งเป็นกล้องกําลังขยายสูง ทําให้เห็นโพรงฟันส่วนต้น ได้อย่างชัดเจน กล้องตัวนี้มีต้นทุนสูง ทําให้ค่ารักษารากฟันนั้นสูงขึ้นด้วย ในฟันที่จําเป็นต้องใช้กล้องไมโครสโคป ก็จัดว่าต้องการ การรักษาด้วยเทคโนโลยีใหม่ๆ ท่านสามารถถามทันตแพทย์ของท่านในเรื่องความจําเป็นของการรักษาโดยใช้กล้องนี้ (ส่วนใหญ่ ฟันที่ต้องการการรักษาด้วยกล้องจะเป็นฟันหลังซี่ใหญ่ ที่มีหลายรากและอยู่ลึกในช่องปาก) หากไม่มีความจําเป็น ค่ารักษาก็จะถูกลง ฟันหน้าที่ต้องการการรักษารากฟันนั้นอาจสามารถรักษาโดยไม่ต้องใช้กล้องไมโครสโคปแต่ก็ยังต้องเลือกหมอฟันที่มีความชํานาญเช่นกัน

งานทันตกรรมสําหรับเด็ก
          หรือหมอฟันที่รักษาฟันให้เด็กๆ อาจมีงานให้บริการเฉพาะ ที่จัดว่าเป็นเทคโนโลยีที่หาได้ เฉพาะที่ ได้แก่ การรักษาร่วมกับการดมยา ซึ่งจะมีแพทย์จ่ายก็าซไนตรัสออกไซต์ หรือก็าซหัวเราะ ให้การทําฟันของเด็กไม่น่ากลัวหรือลดผลกระทบต่อจิตใจของเด็ก ทั้งนี้ สถานบริการนั้นๆจะทําโดยทันตแพทย์เฉพาะทางด้านการรักษาเด็ก และทําภายใต้ ห้องซึ่งมีแพทย์ทําหน้าที่ให้ยาดังกล่าวในปริมาณที่พอเหมาะ ไม่มีอันตรายต่อเด็ก

งานครอบฟัน สะพานฟัน
          ปัจจุบันงานครอบฟันชนิดเซรามิกทั้งซี่ ให้ความแข็งแรงและทนทานได้ดี การขึ้นรูปงานครอบฟัน หรือสะพานฟันบางระบบจะต้องใช้เครื่องกลึง CAD-CAM ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่แต่ท่านในฐานะผู้ใช้บริการ ไม่จําเป็นต้องจ่ายค่าใช้จ่ายที่สูงไปกว่าครอบฟันหรือสะพานฟันชนิดโลหะแบบดั้งเดิม ในการทําครอบฟันหรือสะพานฟันชนิดเซรามิกทั้งซี่นั้น ขั้นตอนการทําจะเหมือนการทําครอบฟันแบบที่เคยๆ ทํากันมา โดยมีการพิมพ์ปากและส่งห้องปฏิบัติการที่มีเครื่องกลึง CAD-CAM นี้ ผลิตชิ้นงานฟันและส่งกลับมาให้กับทันตแพทย์ราคาค่าผลิตชิ้นงานก็ไม่ได้แตกต่างจากชนิดโลหะมีตระกูลมากนัก ดังนั้น ค่ารักษาจึงไม่ได้แตกต่างกันจะกล่าวได้ว่า เทคโนโลยีนี้ไม่ได้ถูกนํามาใช้และเกิดการเพิ่มค่ารักษา อย่างไรก็ตามบางสถานบริการมีการให้บริการชนิดบูรณะฟันด้วยเซรามิกเสร็จในวันเดียว โดยมีเครื่องกลึงผลิตชิ้นงานติดข้างเก้าอี้ทําฟัน เครื่องนี้จะมีการพิมพ์ รอยฟันด้วยกล้องถ่ายรูปในช่องปาก และส่งกลึงชิ้นงานให้เสร็จภายในหนึ่งชั่วโมง หรือส่งไฟล์รูปไปผลิตชิ้นงานได้เร็วขึ้นค่ารักษาก็จะสูงขึ้น แต่จากงานวิจัยพบว่าความทนทานของชิ้นงานที่บูรณะบนฟันนั้น ไม่ได้แตกต่างจากการพิมพ์ฟันด้วยวัสดุพิมพ์ฟันปกติการจ่ายแพงขึ้น ก็เพื่อให้ได้งานที่เร็วขึ้นเท่านั้น ทั้งนี้ ในโลกอนาคตอันใกล้นั้น เทคโนโลยีนี้คงได้รับความนิยมทั่วไป ค่ารักษา ในการทําฟันก็อาจจะสูงขึ้น เทคโนโลยีดังกล่าวจะเพิ่มต้นทุนการรักษา แต่จะสร้างความสะดวกสบายให้ทั้งหมอและผู้รับบริการ ในปัจจุบันคงได้แต่บอกว่า การทําเสร็จภายในวันเดียว คงไม่ได้ประโยชน์มากนัก จะจ่ายแพงกว่าไปทําไม

งานจัดฟันแบบใส
          ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ต้องส่งผลิตชิ้นงาน (ที่ใช้ในการดัดฟัน) ที่ต่างประเทศ ทําให้ต้นทุนสูงมาก ชิ้นงานนี้ จะมีความใส ทําให้คนที่อยากจัดฟันแต่ไม่อยากมีเหล็กลวดในปาก สนใจเลือกรักษาด้วยการจัดฟันแบบใส ในความเป็นจริงนั้น การจัดฟันแบบเหล็กลวด ให้ผลการรักษาที่ดีและเร็ว มากกว่าการจัดฟันแบบใส แถมราคาค่ารักษาก็ถูกกว่าถึงสามเท่า หากท่าน ไม่รังเกียจเหล็กและลวด ก็สามารถเลือกการรักษาที่ราคาถูกกว่าในการจัดฟันได้ เทคโนโลยีการจัดฟันแบบใส ก็อาจไม่จําเป็น

          เทคโนโลยีที่ทันสมัย และกําลังแข่งขันกันอย่างมากในทุกๆ สถานบริการเพื่อภาพลักษณ์ว่า สถานพยาบาลของตนนั้นทันสมัยที่สุด คือเทคโนโลยีที่นํามาใช้ช่วยรักษาทดแทนฟันที่หายไปด้วยรากเทียม สถานพยาบาลที่มีการให้บริการด้วยภาพถ่ายรังสี สามมิติ หรือ CT scan หรือรักษาด้วยรากเทียมเทคโนโลยีล่าสุด ด้วยระบบ CAD-CAM และ CT scan ดังนั้น ถ้าท่านต้องการ ทํารากเทียม และเป็นรากเทียมทดแทนฟันหลายๆ ซี่ ท่านจะทําฟันโดยไม่เลือกร้านทําฟันไม่ได้ ท่านควรซักถามและดูตัวอย่างชิ้นงานพร้อมทํา CT scan และเลือกทีมแพทย์ที่ชํานาญทํา จะทําให้ลดความเสี่ยงของความล้มเหลวลงได้ หากท่านต้องทํารากเทียม ทดแทนฟันหลังซี่เดียว ท่านอาจเลือกร้านทําฟันทั่วไปได้แต่หากเป็นรากเทียมฟันหน้า หรือทั้งปาก ท่านควรเลือกสถานบริการที่ สามารถให้ข้อมูล และมีแพทย์เฉพาะทางด้านนี้ ซึ่งอาจประกอบด้วยทีมทันตแพทย์ชํานาญการ ก่อนการตัดสินใจทํา และจ่ายค่ารักษาราคาแพงกับเทคโนโลยีสมัยใหม่นี้

          อ่านมาถึงตรงนี้ ท่านคงสรุปง่ายๆ ได้ว่าการทดแทนฟันด้วยรากเทียมนั้น จะมีค่ารักษาที่สูง ต้องการเทคโนโลยีทันสมัยที่สุด ดังนั้นสิ่งที่ง่ายที่สุดเพื่อให้ท่านไม่ต้องเสียเงินมาก ก็คือการดูแลฟันให้ดีไม่ให้เกิดการสูญเสียฟันไป และวิธีดูแลนั้นก็ทําได้ ง่ายๆ ด้วยการแปรงฟันอย่างถูกวิธีทุกวัน เวลาเช้าและก่อนนอน พร้อมทั้งใช้ไหมขัดฟันด้วย แล้วพบกันใหม่ครับ

Story By รศ. ทพ. เฉลิมพล ลี้ไวโรจน์
ประธานหลักสูตรทันตกรรมบูรณะเพื่อความสวยงามและทันตกรรมรากเทียม
คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย